Şirketlerin veya şahısların vergi hileleri gibi olaylara başvurmalarının en önemli nedeni vergi kaçırmaktır. Vergi mevzuatlarının çok ayrıntılı ve çeşitlerinin olması, vergi oranlarının yüksek olması, vergi kaçıran rakip şirketlerle rekabet edebilmek, vergi denetimin etkin olmaması gibi nedenler mükellefleri bu yöntemlere yöneltmektedir. Vergi kaçırmak amacıyla mükellefler çeşitli yollara başvurmaktadırlar. Bunlardan en önemli olanları şunlardır:
Satış Yolsuzlukları
Satılan mal ve hizmetlerin satış bedellerinin tamamen veya kısmen muhasebe kayıtlarına geçirilmemesinden iş sahiplerince açıktan veya elden tahsil edilmesine denir. Dört şekilde gerçekleştirilebilir.
- Gizli satış
- Faturalarda Sahtekarlık
- Var Olmayan Firmalara Satış
- Zarar Satışı
Alış Yolsuzlukları
Dönem kazancını düşük göstererek vergi hilesi yapılması olayına denir. Alış yolsuzlukları üç farklı şekilde gerçekleştirilebilir.
- Kayıt Dışı Alış
- Gereğinden Fazla Bedelle Satın Alma
- Alış İskontolarını Kaydetmeme
İşletme Giderlerini Yükseltme
İşletme giderleri yükseltilerek malın satış maliyeti artırılır, satış bedeli ile satış maliyeti arasındaki fark yani gayri safi kar azaltılarak vergi kaçırma işlemi uygulanır.
Bir şirketin Safi Kar aşağıdaki formülle hesaplanır;
Satış Tutarı
(–) SMM(Satılan Malın Maliyeti)
Gayri Safi Kar
(–)Genel Giderler
(–)Satış giderleri
Olağan İşletme karı
(+) Diğer Karlar
(–) Diğer Giderler
Safi Ticari Kar
Özel Giderleri Şirket Gideri Olarak Gösterme
Şirket çalışanlarının veya şirket sahiplerinin özel olarak yapmış oldukları harcamaları şirketin bir gideri olarak göstererek vergi kaçırılabilir.
Ev giderleri: Elektrik, Isınma Giderleri, Su, Kapıcı Giderleri vb.
Şahsi Giderler: Yolculuk, bağış, hediye vb.
Mali Giderler: Özel borç giderleri, şahsi sigorta primleri
Değerleme Giderleri
Mal ve hizmetlerin stoklarının değerlendirilmesi önemlidir. Dönem sonu stoklarının değerinin altında veya üstünde olması uzun vadede işletmenin kazancına etki etmez ama dönemde kaymalara yol açar. Stokların değerlerinin altında gösterilmesi o dönemin kazancının eksik çıkmasına ancak takip eden dönemin kazancının fazla çıkmasına neden olur. Ya da tam tersi etkide gerçekleştirilebilir. Bu sayede
Arızı Geliri Gizleme
Arızi kazançlar genel olarak yapılması devamlılık talep olmayan faaliyetlerden elde edilmiş kazançlardan oluşmaktadır. Alınan çeşitli tazminatlar amorti edilerek tahsiline olanak artmayan alacaklardan gelecek tahsilatlar fatura içerik dışı sağlanan özel indirim veya iskontalar ile hurda, ıskarta ve atıkların satışından elde edilen hasılatların gizlenmesiyle vergiden kaçınılabilir.
Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de vergi kaçakçılığı ile uzun süredir mücadele devam ediyor. Son dönemlerde vergi kaçakçılığı ile birlikte vergiden kaçınmanın da sınırlandırılmasına ilişkin çalışmalar yapılarak, konuya ilişkin eylem planları hazırlanıyor.
