Kuran’ı Kerim’de Ashab-ı Kehf olarak tanıtılan yedi uyurlar, İncilde de adı geçen kutsal kişilerdir. Ayrıca bu hikaye birçok kaynakta ve tarihi vesikada geçmektedir. Bizans kaynaklarında ve belgelerinde bu olaydan bahsedilir.
Günümüzde bu mağara Türkiye sınırlarındadır. Üç farklı yerde yedi uyuyanlar mağarası bulunur. Lice, Tarsus ve İzmir’de yedi uyuyanlar mağarası bulunmaktadır. Kehf suresinde anlatılan yedi uyuyanlar Hristiyanlar için de kutsaldır. İncil’deki ve Kuran’daki bilgiler birbirini tastiklemektedir.
Mağara Hristiyanlarca kutsaldır ve hacı olmak isteyenler Mağarayı ziyaret etmektedir. Tarsus’daki mağara Hristiyanların en çok ziyaret ettiği mağaradır. Yedi uyuyanlar yani Ashabı Kehf, Hristiyan azizleri içerisinde sayılır. Kuran-ı Kerim’de yedi uyurlar ‘mağara arkadaşları’ olarak tanınmaktadır.
Yedi Uyuyanların Hikayesi
Bizans imparatorluğu zamanında İmparator Adriyanus zamanında Filedelpia kralı Dioklatianus Hz. İsa’nın izinden giden muvahhid Hristiyanlara acımasız işkenceler uyguluyordu. Bizans İmparatorluğu’nun dini putperestlikti ve Zeus’a tapıyorlardı. Apolla ve Jupiter gibi putları da vardı. Ancak tek tanrıcılık dini bu uydurma dinlere karşı galip gelmeye başladı.
Dioklatianus’un sarayında yaşayan Maksimulyanus, Sudinanus, Dinasyus, Telmiha, Yuhanis ve Martinus putperestliği kabul etmiyorlardı ve krala karşı gelerek onların inancını red etmişlerdi. Buna karşılık zindana atıldılar ancak bir fırsatını buldukları anda kaçmayı başardılar.
Kuran-ı Kerim’de tevhid inancını zalim kral Dioklatianus’a (Dakyanus) karşı haykıran yedi uyurlar zindandan kaçtıktan sonra bir mağaraya sığındıkları ifade edilir. Bu altı kişiye yolda onlara yardımcı olan çoban Antonyus da katılmıştır. Mağaraya bir de çobanın köpeği Kıtmir de girmiştir. Mağaranın ağzı Dioklatianus tarafından kapatılmıştır. Yüzyıllar boyu Hristiyanlar mağara yarenlerini sayısı konusunda tartışma yapmıştır. Ancak İslam’da asıl olan onların sayısı değil onların ne için baş kaldırdıkları ve onların 309 yıl sonra uyanmalarındaki hikmettir.
Ashabı Kehf Uyanış
Miladi yaklaşık 102 yıllarında cereyan eden bu olay ‘ölümden sonra dirilme’ konusundaki tartışmalara o dönemde son vermiştir. Bizansın kuruluşunun 890. yılında krala karşı çıkan Hz. İsa aleyhisselam’ın yolundan giden bu gençler Anchilus Dağında bulunan mağaraya sığınmıştır. Yedi uyurlar, Kehf suresinde belirtildiği üzere, 309 yıl uyumuşlardır. Birçok kaynakta ise farklı rakamlara rastlamak mümkündür ancak 309 yıl doğru bir rakamdır.
İkinci Teodosyus zamanında yaklaşık Miladi 405 yıllarında bu gençler uyanmıştır. Uyandıklarında putperest Bizans yerine Hristiyan Bizans hüküm sürmekteydi. Çarşıya ekmek almak için Maksimilyanus’u görevlendirdiler. Maksimilyanus tarihi hale gelen parasını ekmekçiye uzatınca onu tutuklamışlardır. Hazine bulmak ve onu saklamak suçundan zindana atmışlardır. Daha sonra yapılan mahkeme uzamış ve hayret verici hale gelmiştir. II. Teodosyus mağarayı ve mağara uyuyanlarını bizzat yerinde ziyaret etmiştir.
