Alışveriş merkezleri günümüzde hemen hemen her İlde heryerde sayıları her geçengün artan hem alışveriş hem de eğlence merkezleridir. Alışveriş merkezleri günümüzde insanların zamanını geçirdiği önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. Peki Alışveriş merkezleri ilk ne zaman ve nerede ortaya çıkmıştır. Büyükçarşı veya halk arasında bilinen diğer adıyla Kapalıçarşı, dünyanın en büyük ve ilk kapalı çarşılarından biridir. Kapalıçarşı, İstanbul şehir merkezinde Beyazıt, Nuru Osmaniye ve Mercan semtlerinin ortasında yer alır.
Çarşı içinde yaklaşık 4 bin dükkân ve 25 bin çalışan bulunmaktadır. En yoğun günlerde ve saatlerde çarşıda bulunan insan sayısının yarım milyona ulaştığı tahmin edilmektedir. Dünyanın en fazla turist çeken yerlerinde olan Kapalıçarşı yılda 91 milyon turisti ağırlamaktadır.
Bizans’tan Kalma Yapılar
Dünyanın ilk alışveriş merkezlerinden sayılan kapalı çarşı, İç Bedesten veya Cevahir Bedesteni Bizans’tan kalma bir yapıdır. Yeni Bedesten yani Sandal Bedesteni 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmaya başlanmıştır. Sandal Bedesteni adını bir yolu ipek ve bir yolu da pamuktan dokunan bir çeşit kumaştan almıştır.
1461 yılı Kapalıçarşı’nın kuruluş yılı olarak kabul edilse de asıl büyük çarşı Kanuni Sultan Süleyman tarafından ahşap olarak inşa edilmiştir. Dev ölçülü bir labirenti andıran yapı 30.700 metrekare olup içinde;
- 5 cami
- 1 mektep
- 7 çeşme
- 10 kuyu
- 1 sebil
- 1 şadırvan
- 24 kapı ve
- 17 han bulundurmaktadır.
Bütün dükkânlar aynı genişlikte inşa edilmiştir. Batılı yazarlar seyahatname veya anı yazılarında Kapalıçarşı’dan bolca bahsetmektedir.
Renk ve Ahengin Adresi
Kapalıçarşının ilk ortaya kurulduğu zamanlar, dükkan sahibi esnaflar arası rekabetin kesinlikle yasak olduğu çarşıda ustaların zanaatlarını kapılar önünde işlemesi de haksız rekabet oluşturmaması için yasaklanmıştı. Ancak; günümüzde eskiye nazaran görünen en büyük farklılık esnafların dükkân kapılarının önünde gezen müşteri ve turistleri ısrarcı ve davetkâr bir şekilde dükkânlarına çağırmasıdır.
Kapalıçarşı renk ve canlılık açısından tarih boyu kazandığı ünü bugün de korumaktadır. Kapalıçarşı İstanbul’un süsü ve gözbebeğidir. İstanbul’a gelip kapalıçarşıyı görmediyseniz istanbulu gezmiş sayılmazsınız. Kapalıçarşı, İstanbul’un nişanelerindendir. Yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olan merkez, ulaşım kolaylığı ve ziyaretçilerine sunduğu sıcak karşılamayla sahip olduğu değeri sonuna kadar hak etmektedir.
