Anoreksiya, anoreksiya nervoza ile karıştırılmamalıdır. Anoreksiya genel bir iştahsızlık ya da gıdalara olan ilginin kaybolmasıdır. Anoreksiya nervoza ise ciddi bir zihinsel hastalıktır. Yağ alma ve şişman olma korkularından dolayı gıda almalarını kısıtlamışlardır.Bir çoğumuz güzel görünmek için diyet ve sporla kilo veririz. Ama kontrol edilmediği takdirde ciddi hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Bunlardan birisi de tehlikeli kilo kaybı ve yeme bozukluğu olan anoreksiya nervozadır. Zayıflamak uğruna birçok toplum veyahut etkinliklerden de soyutlanabilirler. Maksatları ne kadar zayıf olursa o kadar güzel görünür düşüncesi bu yüzden sürekli bir zayıflama peşinde olurlar. Bulundukları zayıflık ise asla onlara yeterli gelmez.
Kendinizi aç bırakarak, yemekten sonra kendini kusturarak, aşırı egzersiz yapmak veya müshil kilo verme yöntemleri arasındadır. Bu tür rahatsızlığı olan insanlar yemek yedikleri zamanlarda çok fazla strese girip yedikleri her şeyin kalorilerini hesaplarlar ve yediklerini yakmak için aşırı derece de egzersiz yaparlar.
Anoreksiya Nervoza Belirtileri Nelerdir?
Öncellikle kişi bu hastalığı saklaması ve bunu alışkanlık haline getirmesi en önemli belirtileri arasındadır. Kişi bunu sakladığı için de yakın arkadaşları ve ailesi bu hastalığı olduğunu anlamakta güçlük çekerler. Hasta her zaman aşırı kilolu olduğunu ısrarla söylemektedir.
Bulimia nervoza olan hastalar da yemek yedikten sonra kendilerini kustururlar veya müshille kusarlar, aşırı derecede egzersiz yapabilirler.
Psikolojik Belirtileri Nelerdir?
Kişi zayıf olmasına rağmen hala diyet yapıyorsa sadece biraz düşük kalorili yiyecekler yiyerek yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere de “kötü” deyip kendisine yasaklıyorsa, yemek yeme hakkında yalan söyleyip yemek zamanlarında hep bir mazeret buluyorsa ve çaktırmadan yemekleri döküyorsa o kişiye dikkat etmeniz gerekmektedir. Kalorili besinler yemeyip yediği her şeyin etiketini okuyorsa, bir gıda günlüğü tutup sürekli diyet kitapları okuyorsa, kendisini de tatmin etmek amacıyla başkalarına yemekler yapıp sürekli yemek düşünüyorsa bu tarz davranışları anoreksiya nervoza belirtileri gösterdiğine işarettir.
Başkaları yanında ve toplum içinde yemek yemeyi sevmediğini söyleyip kaçamak cevaplar veriyorsa, hafıza kayıpları çoğalmışsa ve bununla birlikte aşırı sinirlilik ve aksi biri oldularsa bunlar psikolojik belirtilere örnektir. Bununla birlikte bu hastaların kendini yemek yedikten sonra cezalandırma olarak yaptıkları ağır egzersizlere de kompulsif egzersiz denir.
Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
Kişide lanugo denilen ince kıllar oluşur, aşırı halsizlik ve yorgunluk, baygınlık, kemik yoğunluğunda azalma, kırılgan tırnaklar, uykusuzluk, kısırlık, mestürasyon görmeme veya çok az sıklıkla görme başlıca belirtilerindendir. Bunların dışında yetersiz beslenmeye bağlı olarak saçların dökülmesi, mide küsmesi, kuru cilt, hipotansiyon (kan basıncı normalin altında), hipotermi (vücut sıcaklığın normalin altında olması), kabızlık, soğuk eller ve ayaklar da fiziksel belirtilere örnektir.
Anoreksiya Nervoza Türleri Nelerdir?
Kısıtlayıcı tür; kişinin kalorileri hesaplayarak yemek yemesi bunun yanında oruç tutmak ve aşırı egzersiz yapmak da bu türe örnektir.
Anoreksiya Nervoza Kimlerde Daha Sık Görünür?
Anoreksiya nervoza genelde gençlik ve yetişkinlik döneminde oluşur ve gençler arasında üçüncü sık görülen kronik hastalıktır. Anoreksiya nervoza ve anoreksiya bulimiya nervoza hastalarının %85-90’ı kadınlardır.
Anoreksiya Nervoza Nedenleri Nelerdir?
Anoreksiya nervoza hastalığının tek bir nedeni yoktur. Zihinsel, çevresel ve psikolojik olarak kombinasyon ile bu hastalık oluşabilir. Hastalık öncellikle diyetlerle başlayarak önüne geçemediğimiz bir döngüye dönüşür.
Başlıca risk faktörleri;
- Kurallara aşırı takıntılı olma
- Mükemmeliyetçilik
- Depresyon eğiliminde olunması
- Kilosunda ve dış görünüşü açısından aşırı endişeli olmak
- Gelecek korkusu
- Olumsuz bir “ben” imajına sahip olunması
- Kendine güveninin olmaması
- Sorunlu aile ilişkileri
Bunlar anoreksiya nervozaya yakalanmasında önemli risk faktörleri taşımaktadır.
Anoreksiya Nervoza Etkileri Nelerdir?
Kişi uzun süre yemek yemediği zaman vücut enerji için yakacak bir besin bulamaz ve kişi bu durum karşısında yavaşlar. Açlık devam edip, daha fazla vücut yağ yakmaya devam ederse kişi de tıbbi komplikasyonlar ortaya çıkar ve bunun bedelini de zihinsel ve bedensel olarak ödemek zorunda kalınır. Bu hastalığı yanınızda size eşlik eden bir arkadaşınız gibi göreceğinizden tedavi için de karar vermesi oldukça zordur.
Anoreksiya Nervoza’nınİyileşmesi İçin Atılan Bazı Adımlar;
Öncellikle bir sorununuz olduğunu kendinize itiraf edin. Zayıflama ve diyet dergilerine veya web sitelerine bakmayı bırakın. Bununla birlikte sizi bu hastalığa teşvik eden arkadaşlarınızla da iletişimi kesmelisiniz. En önemlisi de kendinizi kandırmamanız gerektiği olup gerçekten kötü bir durumda olduğunuzu görmelisiniz. Bununla birlikte de profesyonel bir yardım alınması lazımdır.
Anoreksiya Nervoza Tanısı Nasıl Konur?
Erken teşhis birçok hastalık gibi bunda da önemlidir. Kişi yemek yeme bozukluğunu doktordan da saklayabileceği gibi tanısını koymak da oldukça zordur. Doktor vücut kitle indeksine bakarak, kalp ritmi düzensizliklerini gözlemleyerek, cilt değişiklikleri gibi belli bir belirtileri varsa anoreksiya nervoza tanısını koymak için diğer testlere geçilebilmektedir. Bunun yanında da kan testleri, görüntüleme testleri ve elektrokardiyogram ile diğer testler de yapılabilmektedir.
Anoreksiya Nervoza Tedavisi Nasıl olur?
Bazı şeylerin bilincine varın!
İdeal olarak tedavi ilaç, psikoterapi, aile terapisi ve beslenme danışmanlığı kombinasyonundan oluşmaktadır. Bu tür hastaları tedaviye ikna etmek zordur. İkna olan hastanın da stres anında tekrar hastalığının nüksetmesi kaçınılmazdır.
Öncellikle sağlıklı diyet ile anoreksiyanın farkını bilmelisiniz. Siz zayıflamak uğruna ucu kaçınılmaz bir yola girdiğinizi kabul etmelisiniz.
Anoreksiyayı aşmak için hayatınızın diğer zamanlarında da bir ihtiyacınızı karşıladığını anlamanız gerekmektedir. Örnek olarak hayatınızda bazı yerlerde kendinizi güçsüz hissederken yemeye “hayır” demek sizi tatmin edip güçlü hissettirebilir. Anoreksiya diğer sorunlardan da kaçma eğilimi olarak görülür. Aklınıza taktığınız tek şey yemek, diyet ve kilo kaybı olduğundan diğer sorunları düşünmenizi engelleyecektir.
Duygularınızla baş etmeyi öğrenin!
Yemek bozukluğuna sizi yönlendiren şeylerin altta yatan sebeplerini bulmaya çalışın. Mesela yemek yemek istediğiniz size sorulduğunda ”hayır” demek sizi güçlü hissettirebilir. Bu “hayır” mekanizmasını kullanmadığınızda ise çaresiz, korkak ve kapana kısılmış hissederseniz eğer bu sorunların üstüne gitmeyi deneyebilirsiniz.
Bununla birlikte zor duygularla baş etmeyi öğrenin. Ne hissettiğinizi belirleyin. Suçluluk? Korkar? Kapana kısılmış? Hayal kırıklığı? Güvensizlik?
Diğer bir iyileştirme yöntemi olarak da yaşadıklarınızı kabul edin kendinizi yargılamaksızın ne yaşadıysanız kabul edin.
Duygularınıza karşı ve kendinize karşı hoşgörülü olmayı öğrendikçe kendinizle barıştığınızı göreceksiniz.
Anoreksiya Nervoza Komplikasyonları Nelerdir?
En büyük komplikasyonu olarak ölüm olmaktadır. Kişi bu hastalığa yakalandıktan 10 yıl sonra öldükleri görülmektedir. Bununla birlikte kardiyovasküler problemler de oluşmaktadır. Kişi kalbinin yavaş atması sonucunda hastaneye kaldırılır ve bu kalp atımının değişiklikleri de miyokard hasarını (kalp kası hasarı) artırır. Lökopeni (düşük beyaz kan hücresi) ve anemi (düşük kırmızı kan hücre sayısı) riski çok daha yüksektir.
Böbrek sorunları da anoreksiya nervoza olan hastalar da diğer komplikasyonlar arasındadır. Kişi sıklıkla dehidrasyona maruz kalırlar ve bu da yüksek derecede konsantre idrara neden olur. Kişinin böbreklerinin düzgün şekilde konsantre olmadığı için de poliüri (sık idrar yapma) olasılığı daha yüksektir. Bazı hastalar da büyüme hormon seviyeleri daha düşüktür. Bu nedenle de bazı ergenlerde büyüme geriliği görülmektedir. En önemli ve sıklıkla olan diğer bir komplikasyon ise kemik kırıklıklarıdır. Kişinin kemikleri tam olarak yetişmemiş hastalarda osteopeni (azalmış kemik dokusu) ve osteoporoz (kemik kaybı) yakalanma riski önemli derece de yüksektir.
