Kıdem tazminatı işveren tarafından işçiye, çalıştığı süre boyunca hak kazandığı kıdemin karşılığı şeklinde ödemesi yapılan tazminattır. Kıdem tazminatı almak için bir işyerinde işçi olarak minimum 1 yıl çalışılmış olması gerekir. Bu bir yıl sonunda işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmişse; kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Her hangi bir ek başvuruya gerek duyulmadan kıdem tazminatı ödemesi, işten çıkış ardından işçiye yapılır. Tazminatın işverence ödenmemesi halinde ise işçi dava açma hakkına sahiptir.
Kıdem Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatı alabilmek için sağlanacak şartlar :
- İşçi olmak ilk şarttır.
- İş yerinde en az 1 yıl çalışıp, haklı sebeple işten ayrılmış olma şartı aranır.
- İşverenin işçiyi haksız bir sebep ile işten çıkarması halinde kıdem tazminatı ödenmelidir.
- İşçi çalışma koşullarındaki şartların sağlığını tehdit ettiğini doktor raporu ile kanıtlayıp işten ayrılmak üzere sözleşme feshi yaparsa kıdem tazminatı almaya hakkı vardır.
- İşçiye fazla mesai alacakları işveren tarafından ödenmiyorsa, işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alma talebinde bulunabilir.
- İşveren işçiye hakaret, şiddet, tehdit ve cinsel taciz uygulamış ise işçi, işten ayrılarak kıdem tazminatı talep etme hakkına sahiptir.
- İşçinin çalışma koşullarında değişiklik yapılması ve bu değişikliğin önceden kendisine bildirilmemesi halinde kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunur.
- İşçi normal şartlarda emekliliğe hak kazanmış ve işten ayrılmış ise yine de kıdem tazminatı ödenir.
- Kadın işçiler iş akdini evlenme gerekçesi ile iptal ederlerse; kıdem tazminatı ödemesi alamaya hak kazanırlar.
Tüm bu şartlar kapsamında kıdem tazminatı işveren tarafından işçiye sunulmalıdır. Eğer işveren şartların sağlanmasına rağmen ödeme yapmayı kabul etmiyorsa işçi dava açma yoluna giderek, tazminat ödemesini alır.
Kıdem Tazminatı Ödenmediğinde Ne Yapılır?
Kıdem tazminatına şartları sağlayarak, ödeme almaya hak kazanan bir işçiye ödeme yapılmaması halinde işçi, iş yerinin bulunduğu yerdeki adliyeye, yazılı olarak başvuru yapmalıdır. Kıdem tazminatının ödenmediğini ve işten ayrılış sebebini belirten imzalı dilekçe, adliyede yer alan arabuluculuk bürosuna iletilir. Adliyede büro biriminin yer almaması halinde direk olarak dilekçe ve nüfus cüzdanı ile iş yeri ilçesindeki Sulh Hukuk Mahkemesine başvuru yapılmalıdır. Bu kapsamda dava açılışı yapılarak, kıdem tazminatının işverence ödenmesi talep edilecektir.
Kimler Kıdem Tazminatı Alamaz?
Kıdem tazminatından yararlanamayanlar:
- İşçi kategorisine dahil olmayan tüm çalışanlar,
- İşçi olup, çalışırken 2 hafta süreden fazla hüküm giyeni hapse giren kişiler,
- İşten çıkma aşamasında kusurlu sayılan işçiler,
- İş güvenliği kurallarını tehlikeye düşürmesi sebebi ile işten çıkarılan işçiler,
- İşverenin meslek sıralarını ifşa eden işçiler,
- Kendi kusuru ile hastalanması sonunda bunu bildirmeden ve izin kullanmadan, çalışma sahasına gitmeyen işçiler,
Bu kişi gurupları, dava sürecinden yararlansalar da haksız konumda olmaları sebebi ile kıdem tazminatı ödemesinden yararlanamazlar.
